In het schooljaar 2021-2022 zullen er drie nieuwe maritieme opleidingen aangeboden worden.  De toekomstmogelijkheden van de afgestudeerden vergroten. Er is wereldwijd vraag naar maritieme geschoold personeel. De maritieme werkgevers, zoals het agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust, De Vlaamse Waterweg, Defensie, de baggerbedrijven DEME en Jan de Nul, de Koninklijke Belgische Redersvereniging en het Zeevissersfonds bieden een waaier aan mogelijkheden aan. We zijn er ons wel van bewust dat heel wat bedrijven vooral op zoek zijn naar technische profielen.

Binnenvaarttechnieken – De Scheepvaartschool

Binnenvaartopleiding, nu ook in een technische richting
De Scheepvaartschool in Antwerpen lanceert de opleiding Binnenvaarttechnieken in het technisch onderwijs.  De opleiding wordt opgestart in het derde jaar secundair onderwijs en zal jaarlijks verder uitgerold worden in de andere jaren.  De leerlingen leren alle aspecten van de binnenvaart, zowel in de klas als aan boord van de opleidingsschepen.

Science – Technology – Engineering – Mathematics
De leerlingen leren om een wetenschappelijk, technisch en wiskundig inzicht te gebruiken, zowel in een conceptfase als in de praktijk.  De opleiding bestaat uit een combinatie van theorie en praktijk met aandacht voor traditie, STEM en innovatie.

7de jaar Stuurman Binnenvaart in Duaal Leren
Het Duaal Leren wordt uitgebreid met een 7de jaar.  De richting draait voornamelijk rond praktijk waarbij de leerlingen zich kunnen specialiseren in de technieken en vaardigheden om te varen op de Europese binnenwateren en kanalen.  Specialisatie in de passagiersvaart of estuaire vaart is ook mogelijk.

Master Scheepswerktuigkunde – Hogere Zeevaartschool

Academische master
De Hogere Zeevaartschool in Antwerpen biedt vanaf september Scheepswerktuigkunde aan als een vierjarige academische opleiding (3 jaar voor de Bachelor en 1 jaar voor de Master). Het curriculum voor de maritieme engineers zal op die manier een beter antwoord bieden op de noden binnen de maritieme industrie. Voor de studenten die de opleiding Scheepswerktuigkunde reeds aangevat hebben, zal er een schakeltraject voorzien worden. De eerste Masterdiploma’s zullen in juni 2025 uitgereikt worden.

Machinekamer en technische installaties
Er is nood aan technisch geschoolde profielen, zowel aan wal als op het water. Een scheepswerktuigkundige staat in voor het functioneren van de machinekamer en overziet alle technische installaties aan boord. Je kan aan de slag op allerlei zeeschepen, zowel nationaal als internationaal, maar ook bij bedrijven aan de wal is de vraag naar maritieme engineers erg groot.

Zeevaart – Maritiem Instituut Mercator

Beroepsopleiding in de tweede en derde graad
Het Maritiem Instituut Mercator in Oostende lanceert de beroepsrichting Zeevaart. De leerlingen zullen proeven van de facetten dek en motoren, zowel in de visserij als in de koopvaardij. Er zal vooral gefocust worden op een degelijke praktijkopleiding. Na het succesvol beëindigen van het zesde jaar bekomen de leerlingen na het invullen van een stageboek en het behalen van de vereiste vaartijd een STCW certificaat.

7de specialisatiejaar
In het schooljaar 2023-2024 introduceert het Maritiem Instituut Mercator ook de Se-n-Se opleiding Zeevaart. Na het succesvol afronden van de opleiding, behalen de leerlingen een extra STCW certificaat.

De scheepvaart is een wereld die 24/7 doorgaat.  Om te mogen werken in de maritieme sector dien je in het bezit te zijn van de nodige certificaten.

Voor de zeevaart moet je in het bezit zijn van een STCW certificaat.
STCW staat voor Standards of Training, Certification and Watchkeeping, een internationaal verdrag over de minimale eisen waaraan zeevarenden op professionele en commerciële schepen moeten voldoen qua training, certificatie en wachtlopen.

Voor de binnenvaart heb je een vaarbewijs nodig. De binnenvaartsector groeit jaar na jaar.  Binnenvaart is zelfs de vervoersmodaliteit van de toekomst, een evidente conclusie bij het kijken naar de troeven van de waterweg.  Ook het personenvervoer gebeurt steeds meer over het water, kijk maar naar de succesvolle veerdiensten en DeWaterbus.

We hebben vier zeehavens in Vlaanderen die een belangrijke logistieke rol volbrengen.  De haven van Antwerpen is zelfs de tweede grootste haven in Europa. Al onze partners spelen een belangrijke rol in de nautische keten.

Half april werd het opleidingstraject voor zes stagiairs Vessel Traffic Services (VTS) afgerond. Met het behalen van de vereiste certificaten zijn ze zelfstandig inzetbaar. Vijf van hen gaan aan de slag in de verkeerscentrale van Zeebrugge. De zesde stagiair is opgeleid voor de verkeerscentrale in Zandvliet.

Sinds 1 september 2020 volgen de zes stagiairs de opleiding tot VTS-operator bij de afdeling Scheepvaartbegeleiding van het agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK). Dit traject bestaat uit een generieke basisopleiding van drie maanden. Hierin komen theoretisch modules aan bod zoals nautische kennis, regelgeving, communicatietheorie, nautisch Engels en apparatuur maar ook praktijkoefeningen op de VTS-simulator.

Na de basisopleiding start hun regio-specifieke training die hen voorbereidt op het zelfstandig werken op de VTS-centrale van Zeebrugge of Zandvliet. Deze opleiding bestaat uit complexe simulatortrainingen, verkeersmanagement van hun toekomstige regio en praktijkstages op de werkvloer. Alle opleidingen gebeuren conform de vereisten voor VTS-opleidingen die IALA, de internationale organisatie die richtlijnen voor VTS vastlegt, voorschrijft. Hiervoor ontving de VTS- opleiding dan ook de vereiste IALA-accreditatie.

Lees verder onder de foto…

Extra uitdaging door coronamaatregelen

Door de coronamaatregelen kende deze opleidingsperiode extra uitdagingen om alle trainingen op een veilige manier te laten doorgaan. Voor klassikale trainingen gebruikten we ruimtes met een dubbele capaciteit, op de simulator scheidden we de stagiairs zo veel mogelijk van elkaar en op de werkvloer gebruiken we plexi-wanden. Werkbezoeken en vergezelreizen stelden we noodgedwongen uit.

Stefaan Priem (hoofd opleidingen, afd. Scheepvaartbegeleiding): “De eerste lockdown in 2020 viel samen met de laatste fase van de vorige opleidingsgroep. We hadden dus al wat ervaring opgedaan met deze omstandigheden. Toch hebben we ons opnieuw moeten aanpassen in de tweede lockdown van het najaar. We wilden onze VTS-locaties zo veel als mogelijk beschermen tegen een mogelijke uitbraak. Onze maatregelen, in combinatie met de uitstekende mentaliteit en motivatie van de stagiairs en onze instructeurs hebben van deze opleidingsperiode alsnog een succes gemaakt.”

De nieuwe verkeersleiders aan het woord

Ruben Vyncke ging al van start in VTS Zeebrugge, hij blikt met goede herinneringen terug op zijn stage: “Eén september vatte ik de opleiding aan. Het was absoluut niet vanzelfsprekend om opnieuw grote hoeveelheden leerstof in te studeren. Gelukkig kon en kan ik rekenen op goede begeleiders – zowel voor de theorie, als on-the-job,” zegt hij. “Ook de aangename groep kandidaat-scheepvaartbegeleiders waar ik deel van uitmaak, zorgde ervoor dat ik me goed omringd voel. Elke dag en nacht in ‘de torre’ is boeiend en ik heb geen seconde spijt van mijn keuze.”

Laura Spijkers, nieuwe kracht in VTS Zeebrugge, staat te popelen. “Bijna aan het einde van zeven maanden opleiding en bijna zelfstandig aan de slag op de werkvloer ik Zeebrugge. Tijdens de opleiding zijn we door de enthousiaste instructeurs klaargestoomd en hebben ze ons de benodigde kennis bijgebracht. Jammer genoeg konden we door corona geen werkbezoeken doen en op andere werkplekken kijken. Ondanks dat vond ik het een hele leuke en interessante opleiding en heb ik heel veel zin om aan het werk te gaan!”

Eric Van Aerde die is de enige nieuwe verkeersleider die post zal vatten in (VTS Zandvliet). “Ik kende de maritieme omgeving vanuit mijn vorige job maar op latere leeftijd was ik klaar voor een nieuwe uitdaging, een nieuwe kijk binnen de maritieme wereld. Met een frisse blik en veel goesting ben ik zeven maanden geleden aan de opleiding begonnen, samen met een groep jonge enthousiastelingen,” vertelt Eric enthousiast. “Je voelt aan alles dat er enorm hard gewerkt wordt om het niveau, de doelstellingen en dus de dienstverlening binnen de afdeling Scheepvaartbegeleiding naar een zo hoog mogelijk en kwalitatief niveau te tillen. Ik kijk er erg naar uit om binnenkort van start te kunnen gaan op VTS Zandvliet en deel te mogen uitmaken van deze schakel binnen het maritiem gebeuren.”

Reseda Rys zal starten in VTS Zeebrugge, ze is heeft het opleidingstraject zeer prettig ervaren. “Het waren zeven intense, maar ook verruimende maanden, want voor mij, ook al woon ik aan de kust, was alles nieuw. Een stap in het onbekende want ik had eigenlijk nooit stil gestaan wat deze functie precies inhield. Collega’s gaven mij met zoveel warmte en enthousiasme uitleg over de job waardoor ik de stap heb gezet en het mij nog geen moment heb beklaagd”, legt ze uit. “Opleiding per opleiding kom je dichter bij de werkelijke job als verkeersleider, met een goede bagage vol informatie. Elke on-the-job-training was anders, telkens nieuwe situaties wat het elke dag opnieuw aantrekkelijk maakt om op te starten,” vervolgt Reseda.

Ook Glenn Meesschaert (VTS Zeebrugge) heeft zin om erin te vliegen. “De opeenvolging van de verschillende opleidingen voelde alsof ik terug op school zat, al kon het me deze keer wel boeien,” lacht hij. “De sfeer zat ook direct goed tussen de stagiairs en de instructeurs. De collega’s van de verkeerscentrale zijn enorm hulpvaardig, wat echt aangenaam is.”

We wensen alle nieuwkomers een vlotte start op de werkvloer, en zijn als organisatie verheugd dat de nautische keten hierdoor extra versterkt wordt!

De koepels van verschillende radartorens en verkeerscentrales binnen de Schelderadarketen zijn toe aan vervanging. We vervangen niet alleen de aandrijving en infrastructuur, ook het onderhoud kan efficiënter en vooral veiliger. De radartoren bij Hoofdplaat namen we als eerste onder handen, met succes.     

Een aantal van de radartorens en verkeerscentrales die deel uitmaken van de Schelderadarketen hebben intussen heel wat jaren op de teller staan. Bij de bouw ervan, in sommige gevallen zo’n 30 à 40 jaar geleden, werden verschillende materialen en conserveringsmiddelen gebruikt die nu als gevaarlijk bestempeld worden. Chroom 6 is zo’n materiaal. Het werd gebruikt als conserveringslaag onder de rode verf van de koepels van zeven radartorens en twee verkeerscentrales van de Schelderadarketen. Door het veiligheidsrisico en de verouderde infrastructuur worden de koepels de komende jaren vervangen. De aftrap werd gegeven door de radartoren bij Hoofdplaat.

Gevaar tijdens onderhoud  

“Zolang chroom 6 afgedekt is door de toplaag, in het geval van de radartoren bij Hoofdplaat de rode verf, is er geen gevaar voor de gezondheid. Maar die toplaag moet soms opnieuw aangebracht of bijgewerkt worden. Daarvoor moet ze deels verwijderd worden. Bij dat schuren of verstuiven kan de uitvoerder van de werken blootgesteld worden aan chroom 6, en dat is gevaarlijk. Het is een beetje zoals bij asbest dus: dat wordt ook pas schadelijk wanneer het vrijkomt. Net zoals bij asbest, moeten deze werken gebeuren door gespecialiseerde firma’s. Dat kost bovendien handenvol geld,” zegt René Huijbregts, Technisch Beheerder Contractmanager van het Beheer & Exploitatieteam Schelderadarketen. 

Zowel de Vlaamse als de Nederlandse overheid voert een saneringsbeleid. Waar mogelijk, moet de bron van de vervuiling aangepakt worden. Pas wanneer dat echt niet lukt, wordt een beheerplan opgesteld om met het risico om te gaan. Voor dit soort koepels waarin chroom 6 verwerkt zit, bestaat de oplossing in het vervangen van de koepel. Huijbregts: “We saneren de radartoren door de onderdelen waarin chroom 6 aanwezig is af te voeren en die te laten verwerken door een daarvoor gecertifieerd bedrijf.” 

Hachelijke onderneming  

Huijbregts: “Koepels zoals die van de radartoren bij Hoofdplaat stellen een bijkomend gevaar voor de mensen die het onderhoud moeten doen. Het onderhoud gebeurt via twee laddertjes die langs de buitenkant over de koepel heen lopen. Die trapjes vertrekken vanop een bordes met beperkte oppervlakte om te manoeuvreren. Onderhoud aan de radartoren uitvoeren is bij normale weersomstandigheden dus al een hachelijke onderneming, laat staan bij zwaardere weersomstandigheden. Om dit allemaal veiliger te laten verlopen, nemen we de koepel weg en vervangen die door een nieuw bordes met reling. Ook het lager gelegen bestaande bordes wordt vervangen. We nemen de bestaande reling weg en plaatsen er een nieuw en groter bordes over.” 

“Ten slotte draaide de radartoren waar het hier over gaat nog op een verouderde motor. Die verbruikte niet alleen veel energie en maakte veel lawaai, maar vergde ook aardig wat onderhoud. We vervingen de oude motor door een stille onderhoudsarme zuinige aandrijving, waar je vanaf het bovenste bordes makkelijk bij kunt komen voor onderhoud.”

Niet enkel functioneel, maar ook mooi resultaat 

Het resultaat? De radartoren bij Hoofdplaat is voortaan vrij van chroom 6, energiezuiniger, handig en veilig te onderhouden en produceert minder geluid. Huijbregts: “We kozen heel bewust voor dit ontwerp. De rode koepel is voor veel mensen iets kenmerkend voor een radartoren. Dat element wilden we dus niet volledig laten verdwijnen. De architect maakte een industrieel ontwerp, waarbij de rode kleur van de koepel nog steeds een prominent plek in de balustraden van de bordessen.” 

“De radartoren bij Hoofdplaat was een pilot, en een succesvolle. We evalueren nu wat goed gelopen is en waar misschien nog ruimte voor verbetering zit. Die leerpunten nemen we mee om de overige radartorens en verkeerscentrales onder handen te nemen. We willen de vervangingsoperatie in de toekomst nog efficiënter laten verlopen, zodat de radartoren zo kort mogelijk buiten bedrijf is. Dat proberen we te doen bij de volgende toren aan zet, die van Baarland,” besluit Huijbregts. 
​ 

Een bijkomende uitdaging bij de uitvoering van dit pilootproject was de coronapandemie. Daardoor konden er maar een beperkt aantal mensen tegelijk aan het werk zijn, en moest de aanwezigheid van de verschillende betrokkenen goed op elkaar afgestemd worden. Er werkten immers verschillende partijen samen: het bouwkundig bedrijf dat instond voor het ontwerp en de berekening, het staalbedrijf dat de uitvoering deed, een aannemer voor het elektrotechnische gedeelte. Deze pilot toont aan dat deze verschillende partijen goed samen kunnen werken om tot een mooi resultaat te komen.